[Galicia-hoxe] Unha comisión recupera o 25% da toponimia galega

A Comisión de Toponimia recuperou o 25 por cento dos nomes de lugares do 1,5 millóns que estima que existe en Galicia e aspira a colgalos nun "xeoportal" na rede

Oito traballadores de campo e cinco de gabinete, xunto cunha comisión de expertos, traballan en Galicia para "salvar o patrimonio inmaterial" e para dotalo doutros usos en diferentes ámbitos. Este grupo conforma a Comisión de Toponimia e o proxecto que desenvolve servirá, nun futuro, para localizar incendios ou urxencias sanitarias con referencias xeográficas, que utilizarán os equipos de emerxencias para acudir ao lugar do suceso.

Xa este ano, a recompilación de topónimos incluirase nunha aplicación informática que se lles entregará aos concellos para que conten cunha ferramenta "útil" á hora de planificar tanto plans urbanísticos como rutas turísticas ao longo de conxuntos patrimoniais ou naturais.

Deste modo, cada entidade local disporá dunha ficha con cada un dos topónimos que fan referencia a lugares, ríos, muíños, castros ou outros elementos e, á súa vez, cada recensión contará cunha ficha na que se incluirá unha foto, unha explicación e descrición, as súas coordenadas e informacións lingüísticas -como se pronuncia, se existe unha segunda forma para a súa denominación, etc-.

"Facemos unha recollida de toponimia, pero non é unha mera lista de topónimos", reivindicou o coordinador da comisión, Xermán García, quen resaltou que a misión deste grupo é a de "salvar o patrimonio inmaterial" nun momento non que "aínda están a tempo" porque "segue viva a memoria" dos verdadeiros posuidores deste coñecemento que agora recollen.

O proxecto partirá cun uso "rudimentario", con descargas en Excel en computadores particulares, pero o obxectivo é que chegue ao público en xeral, co fin de que poida facer consultas nun "xeoportal" no que se recollerán estes datos. "Evidentemente, será unha busca máis simple" que o proxecto total, precisou e engadiu que, non por iso, deixará de ser unha ferramenta "importante de consulta".

A iniciativa ten unha proxección internacional

E non só iso, xa que esta iniciativa ten unha proxección internacional. Non en van, a comisión de toponimia traballa sobre estándares da Unión Europea, o que "axudará a integrar nun sistema nacional e europeo" a toponimia galega.

Ademais, a comisión executa a súa investigación coa vista posta en portais de internet como Google, porque nalgún momento "poderán servirse da información que lles interese". Nese caso, "terán a información mínima" que precisen.

De feito, esta comisión xa recolleu o 25 por certo dos topónimos de Galicia dos 1,5 millóns que estima que existen no país, posto que está calculado que hai da orde de 40 ou 50 topónimos por quilómetro cadrado en territorio galego. A causa, como non, radica na dispersión poboacional e a idiosincrasia de Galicia en xeral.

O aspecto lingüístico tamén se estende a niveis oficiais e institucionais, de maneira que esta recompilación aspira a "normalizar" situacións como que o Catastro recolla ata 20 formas diferentes para designar algunhas localidades. Así, con esta ardua tarefa de campo, "vila a vila e persoa a persoa", conseguiuse oficializar a fórmula Vilarrodís para un topónimo que se escribira de dúas decenas de formas distintas.

DESAPARECEN "PUENTEAREAS" OU "LA CORUÑA"

"Cada vez máis" galeguización

Segundo advirten, os topónimos proporcionan "moi boa información" para os estudos lingüísticos, posto que conservan formas xenuínas do galego que na lingua oral desapareceron ao longo da historia, sobre todo pola "imposición do castelán" que, dende a Idade Media, sufriu o territorio autonómico. Malia desaparecer fórmulas como "El Ferrol del Caudillo ou "La Coruña" do Instituto Nacional de Estatística, Xermán García constatou que "cada vez máis" se cumpre esta normativa, pero desvelou que "existen algunhas dificultades". Existen casos como Ponteareas (antes escrito Puenteareas) onde os alcaldes "se negaban" a cambiar a denominación. "É unha cuestión de legalidade, xa non é tanto unha cuestión de vontade", asegurou García.

Fonte: Galicia Hoxe.